در سنت ما ایرانیان، رفتارهایی که به ازدواج یک زوج ختم میشود آداب و سننی دارد که به مرور زمان شکل مدرنتری به خود گرفته است. بلهبرون، بخش مهمی از مراحل سنتی عروسی ایرانی است که مراسم آن معمولا پس از مرحله خواستگاری و پیش از عقدکنان برگزار میشود.
به گزارش دوشیزه به نقل از جام جم ؛ در فرهنگ و قومیتهای مختلف ایران، مراسم بلهبرون نامهای متفاوتی دارد. در تهران به این مراسم بلهبری یا بلهبرون یا خرجبری میگویند. مردم گیل و دیلم به این مراسم صورت هَگیری (صورت گرفتن) یا ثبت هَگیری (ثبت گرفتن) میگویند. خراسانیها به بلهبرون جواب استنی (جواب استاندن یا جوابگرفتن ) یا کفش پاکنی (کفش به پاکردن) میگویند. در شاهرود حرف تمامکردن و در کازرون شرطکنان نام دارد.
بنا بر عرف و سنتهای اجتماعی، این گردهمایی به قصد قطعیکردن پیوند دختر و پسر و تعیین شرایط مادی و معنوی ازدواج مانند تعیین مهریه، شیربها، چگونگی برگزاری مراسم ازدواج، میزان جهیزیه و... است که البته بنا بر عقاید و رسوم خانوادهها متفاوت است.
مهربرون یا خرجبرون یکی از مراسم قدیمی در ایران است که برخلاف آنچه امروزه میبینیم، این مجلس یک مجلس مردانه بوده که در آن مهریه و شیربهای عروس توسط بزرگان دو طرف تعیین میشده است. نوع زنانه این مجلس را بلهبران میگفتند که در واقع مراسم کسب موافقت خانوادهها درباره جزئیات ازدواج بوده است. معمولا در قسمت مردانه پس از کسب توافق، پدر عروس یا یکی از بزرگان فامیل عروس با شکستن قند و پخش شیرینی و متعاقب آن با کف زدن و فرستادن صلوات این توافق را اعلام میکردند. به همین علت به این مراسم شیرینیخوران نیز میگویند، اما امروزه این دو مراسم با هم یکی شده و در آن زنان و مردان با هم حضور دارند. در آخر توافقات دو خانواده بر برگهای با خط خوش نوشته میشد و داماد زیر این قباله را امضا میکرد و متعهد میشد به آن پایبند باشد. دیگر بزرگان جمع نیز با امضای خود آن قباله را گواهی میکردند که این رسم امروزه نیز همچنان پابرجاست.
طبق رسوم، خانواده داماد در این شب هدایایی نیز با خود همراه میبرند که به شرح ذیل است:
گل، نماد مهر و محبت و توجه داماد ها و خانواده وی به عروس و شیرینی (که البته امروزه بیشتر به جای شیرینی از کیک استفاده میشود) نمادی از شیرین کامی و آرزوی وصلتی شیرین است. همچنین برای جلب رضایت عروس و خانواده او هدایای دیگری نیز از طرف داماد پیشکش میشود که شامل پارچه پیراهنی و یک انگشتر است که از آن به عنوان انگشتر نشان یاد میشود. برخی خانوادهها نیز به جای پارچه پیراهنی از پارچه چادری یا هر دو استفاده میکنند. بدیهی است چادر نباید مشکی باشد. امروزه به جای پارچه از لباس آماده نیز استفاده میشود. کلهقند نیز که نماد برکت و شیرینکامی است، یکی از اجزای اصلی مراسم بلهبرون است که به دلخواه میتواند یک یا دو عدد باشد. پس از گرفتن بله از عروس و خانواده او، یکی از بزرگان کلهقند را با قندشکن یا با زدن دو کلهقند به هم از وسط میشکند. در قدیم خانوادههای متمول کلهقند را داخل ترمه میگذاشتند و به عروس هدیه میکردند.
ابتدا از تزئین کلهقند شروع میکنیم که اصیلترین جزء مراسم بلهبران است. تزئینهای گوناگونی میتوان روی کلهقند انجام داد که این هفته دو نمونه از آن را آموزش خواهیم داد.
تاریخ درج: 1395/07/06
دانلود مقاله