تامین سرمایه وسایل عروسی و جهیزیه

وقتي ازدواج با سنت ها و باورهاي غلطي چون چشم و هم چشمي در بُريدن مهريه يا تدارک جهيزيه از جانب خانواده دختر همراه مي شود و خانواده پسر براي جبران اين هزينه ها به دنبال عروس متمول هستند تا با ثروت پدر او فخر فروشي کنند، نه برکتي در زندگي ها ديده مي شود نه معنويتي که قابل يک زوج مسلمان را داشته باشد.










به گزارش دوشیزه ، روزنامه رسالت نوشت: ازدواج سنتي الهي است، سنت زيبايي که به واسطه آن درهاي رحمت و برکت خداوند به روي انسان باز مي شود. در سنت ايرانيان است که معتقدند وقتي در خانواده اي فرزند دختري به دنيا مي آيد، خداوند روزي اين دختر را در کسب و کار پدرش قرار مي دهد و وقتي که به خانه بخت مي رود اين برکت، رزق و روزي را با خود به خانه شوهر برده و چراغ خانه او را با مهر و عاطفه روشن مي کند. اين اعتقادات که گره در واقعيت هايي برگرفته از سخنان ائمه اطهار عليهم السلام و بزرگان دين دارد، تا زماني در پيکره جامعه ديني - سنتي ما جاري و ساري است که ازدواج ها، پيوندي مقدس و شروع يک همدلي و همزباني باشد اما وقتي ازدواج با سنت ها و باورهاي غلطي چون چشم و هم چشمي در بُريدن مهريه يا تدارک جهيزيه از جانب خانواده دختر همراه مي شود و خانواده پسر براي جبران اين هزينه ها به دنبال عروس متمول هستند تا با ثروت پدر او فخر فروشي کنند، نه برکتي در زندگي ها ديده مي شود نه معنويتي که قابل يک زوج مسلمان را داشته باشد.


بيش از دو دهه است که به خاطر همين رويکرد مادي گرايانه به مبحث ازدواج، نه تنها آمار ازدواج کاهش يافته است بلکه در پس همين کاهش پيوند زناشويي، شاهد جاري شدن خطبه طلاقي هستيم که چند صباحي از بله گفتن عاشقانه آن نگذشته است! روند رو به رشد ازدواج هاي دختران با مرداني که مي توانند جاي پدران يا حتي پدربزرگانشان باشند و انگيزه مردان جوان براي ازدواج با دختران سن بالا که صاحب شغل ثابت و درآمد هستند، نشان از اين واقعيت دارد که بنا بر گفته دکتر امان الله قرائي، ديگر عشق ها و ازدواج ها پولي و مادي گرايانه شده است.
محمد ايزدي، 28 سال دارد و کارگر قراردادي شرکت تجهيزات ساختماني است. او بيش از 7 سال است که با دختري 8 سال بزرگتر از خود ازدواج کرده است و از زندگي اش کم و بيش راضي است. وي در پاسخ به اينکه چرا با دختري بزرگتر از خودش ازدواج کرده است؟ گفت: ابتدا به شرايط خودم و او توجه کردم، اگر آن موقع با فريبا ازدواج نمي کردم تا الان بايد مجرد مي ماندم. همسرم با شغل ثابتش مي تواند از نظر اقتصادي و معيشت نه تنها مستقل بلکه کمک حال من باشد. ايزدي با بيان اينکه من همسرم را عاشقانه دوست دارم، گفت: کدام دختر با حقوق 800 هزار توماني به همسري مردي در مي آيد؟ سطح توقعات دختران بالاست.


سميه کاظم نژاد با مردي ازدواج کرده است که بيش از 25 سال از او بزرگتر است و سابقه ازدواج ناموفقي را نيز دارد. وي نيز در پاسخ به اينکه چرا در عنفوان جواني حاضر شده است با مردي که جاي پدر اوست ازدواج کند؟ گفت: جواني و زيبايي زودگذر است اما پول و سرمايه همسرم نه تنها کم نمي شود بلکه در گذر زمان بيشتر هم خواهد شد. وي سپس با اشاره به اينکه در خانواده اي کم برخوردار به دنيا آمده ام، گفت: پدر من پول خريد يک گاز براي جهاز من نداشت، وقتي با همسرم آشنا شده و ازدواج کردم او خانه و زندگي داشت و نيازي به جهاز آوردن نبود، اين يکي از مهم ترين انگيزه هاي من براي ازدواج با همسرم بود.


محدثه بابايي دختري 25 ساله است اما به قول خودش اصلا خواستگار راه نمي دهد چون پول خريد يک حلقه نامزدي را هم ندارد چه برسد به جشن عقد و تهيه جهيزيه! او گفت: ديپلم دارم و در يک بوتيک با ماهي 500 هزار تومان فروشندگي مي کنم، مقداري پول جمع کرده ام اما در اين دوره و زمانه نمي توان از پس خريد يخچال 12 ميليوني و ماشين ظرفشويي و مبلمان خانه با اين قيمت ها برآمد.


شايد اگر در سنت ها و آيين هاي ما دادن جهيزيه از سوي خانواده دختر به همان سبک ساده و فقط تهيه مايحتاج زندگي زوج، انجام مي شد و شأن يک عروس و احترام خانواده او منوط بر جنس و مقدار جهيزيه اش نبود ما شاهد شنيدن ضرب المثل هايي مانند «زني که جهاز نداره، اين همه ادا نداره» نبوديم و به تبع آن خانواده ها براي خوشبختي و راحتي دخترانشان از زخم زبان، مجبور به فروختن کليه و دادن جهيزيه نمي شدند!


ميترا خسروبيک، کارشناس مسائل اجتماعي در گفتگو با خبرنگار ما با تأکيد بر اينکه جهيزيه سنگين يکي از موانع ازدواج آسان است، گفت: ازدواج، سنت الهي است که اگر به صورت ساده و با توکل به خدا صورت گيرد، خوشبختي در آن تضمين شده است اما متأسفانه به نظر مي رسد با تغيير ذهنيت افراد به اينکه ماديات مي تواند خوشبختي بياورد، جهيزيه سنگين نيز يکي از راه هاي خوشبختي و عاقبت به خيري قلمداد مي شود!


وي با اشاره به وضعيت تورم و مشکلات اقتصادي موجود در خانواده هاي ايراني، گفت: اما اين طرز تفکر که در ابتدا به بهانه کوتاه کردن زبان قوم شوهر از زخم زبان زدن صورت گرفت و بعدها به چشم و هم چشمي تبديل شد، باعث به تأخير افتادن يا حتي برگزيدن تجرد توسط دختران شده است. اين کارشناس مسائل اجتماعي بيان کرد: بسياري از دخترها، ازدواج خود را براي تحصيل، به دست آوردن کار و تهيه هزينه جهيزيه به تأخير مي اندازند و حتي گاهي شاهد طولاني شدن دوران نامزدي و عقد از جانب خانواده دختران براي تهيه جهيزيه هستيم. وي در پايان تأکيد کرد، ساده زيستي در جامعه فراموش شده و تکنولوژي به جاي اينکه در خمت بشر باشد، اسباب زحمت او شده است.


زندگي حضرت علي عليه السلام و حضرت فاطمه زهرا سلام الله عليها در تمامي ابعاد، الگويي فرازماني است. وقتي صحبت از اقتصاد مقاومتي مي شود، وقتي صحبت از همسرداري و تربيت فرزند مي شود، وقتي صحبت از تقسيم کارها و وظايف مي شود، وقتي به دنبال نمونه و الگويي براي ساده زيستي و قناعت هستيم، سبک زندگي علوي - فاطمي، جلوه گري مي کند. داستان ازدواج فاطمه زهرا (س) با علي (ع) را همه مي دانيم، آنجا که حضرت علي عليه السلام در باره جهيزيه حضرت زهرا عليهاالسلام چنين مي فرمايد: «روزي پيامبر بزرگوار صلي الله عليه و آله و سلم به من فرمود: زره خود را به بازار برده، بفروش تا با پول آن وسايل عروسي و جهيزيه اي براي فاطمه تهيه کنيم. من نيز به دستور پيامبر چنين کرده، بهاي آن را به پيامبر تقديم کردم. پيامبر مقداري از پول را به ابوبکر و سلمان فارسي و بلال داد و فرمود: مقداري اسباب و لوازم يک زندگي ساده را براي فاطمه تهيه کنند و مقداري از آن پول را نيز به همسرش ام سلمه داد که عطر و مقداري وسايل زينتي براي فاطمه خريداري کند. بدين گونه جهيزيه اي ساده تهيه شد که چيزي جز شانزده يا نوزده قلم جنس نبود که فقط شانزده عدد آن اسباب و وسيله مختصر يک زندگي کوچک بود.»


حجت الاسلام عبدالله موحدي، کارشناس مسائل اجتماعي با اشاره به اينکه جهيزيه سنگين، هيچ دختري را خوشبخت نکرده، تاکيد کرد: شايد وجود جهيزيه سنگين به ظاهر نشانه آسايش باشد اما به هيچ خانواده اي آرامش لازم را نمي بخشد و جز دردسر و اسباب زحمت و مشکل فايده اي ندارد. اين کارشناس مسائل خانواده خاطرنشان کرد: جهيزيه مفصل و پر زرق و برق سبب مقروض شدن خانواده زوجين و اسباب زحمت اغلب خانواده ها مي گردد. آن زحمتي که اجر اخروي و پاداشي به دنبال ندارد. وي با اشاره به رونق تجملات در زندگي خانواده ها نيز بيان کرد: لذت ها و خوشي هاي زندگي در تجملات نيست. اسباب زندگي در حد معقول و متداول ضرورت زندگي است اما تجملات مذموم است چون مرتبا پاي رقابت در مسابقه منفي به ميان مي آيد و حسرت به دل جوانان مي گذارد. زندگي را تلخ کرده و اگر نتوانستند همانند هم سن و سالهاي خود مراسم عروسي بگيرند تا ابد حسرت به دلشان مي ماند. اين کارشناس اجتماعي افزود: عروسي و شادي چيز خوبي است و پيامبر اکرم (ص) نيز براي حضرت فاطمه زهرا (س) مجلس عروسي گرفتند اما مراسم آنها پرهزينه نبود و اسراف نکردند. اسلام با شادي مخالف نيست بلکه اسلام با تشريفات مخالف است.


جهيزيه، کابوس ازدواج هاي امروزي براي خانواده دختر است، اين مقوله که در ابتدا يک هديه از جانب بزرگترها براي آغاز زندگي جوان ها بود اکنون يک بار سنگين بر دوش پدر و مادر دختر شده است. اما به راستي براي حل اين مسئله اجتماعي، نقش مسئولان فرهنگي، وزارت ورزش و جوانان، دانشگاه ها، کميته امداد امام خميني (ره)، صدا وسيما و از همه مهم تر «ان.جي.او» ها و سازمان هاي مردم نهاد چيست و چه ميزان توانسته اند در اين زمينه مؤثر واقع شوند؟
چند سالي است که ازدواج دانشجويي در ترغيب جوانان به ازدواج آسان، موفق عمل کرده است و جامعه دانشگاهي در اين زمينه پيشتاز است اما با بالا رفتن سن ازدواج چند درصد از جوانان در سن ازدواج دانشجو هستند؟! اين جشن ها في نفسه خوب و تأثيرگذار است اما پاسخگوي جامعه در شرف ازدواج نيست. اما صدا و سيما در يک حرکت معکوس، مانند تندباد بر آتش جهيزيه هاي سنگين و زندگي هاي تجملاتي مي وزد! تبليغات کالاهاي لوکس حتي به صورت اسپانسرهاي برنامه هاي تلويزيون، نشان دادن زندگي هاي تجملاتي در قالب سريال هاي تلويزيوني و... نه تنها کمکي در نهادينه شدن ازدواج آسان نمي کند بلکه دسترسي و آشنايي مردم با اين دست کالاهاي تجملاتي را آسان تر نيز کرده است.


الهه شکيب زاده، با اشاره به اينکه عقد کرده ام و جديدترين سرويس هاي آشپزخانه و مبلمان را از طريق تلويزيون ديده و حتي گاهي سفارش خريد هم داده ام، گفت: وقتي زندگي راحت در تلويزيون فقط با داشتن يخچال تبليغ مي شود، انسان ناخودآگاه به دنبال کسب آن آرامش، خود را در بازار خريد آن وسيله پيدا مي کند تا سهمي از خوشبختي را در زندگي داشته باشد!


تأمين هزينه جهيزيه براي خانواده ايراني بين 40 تا 100 ميليون تومان هزينه دارد و برخي از خانواده ها نه تنها توان پرداخت اين هزينه را براي عروس کردن دخترانشان ندارند بلکه براي گذران زندگي نيز نيازمند حمايت هاي مراکز و سازمان هايي چون کميته امداد هستند. کميته امداد امام خميني (ره) در يک ابتکار و اقدام خداپسندانه از سال 1370 تاکنون با تدارک جهيزيه و پرداخت هديه ازدواج موجبات ازدواج آسان، بي پيرايه و آبرومندانه تعداد زيادي از دختران و پسران جوان را فراهم ساخته است. ستادهاي جهيزيه، متولي اجراي اين طرح بوده و خدمات؛ 1ـ اهداي جهيزيه به نوعروسان تحت حمايت 2ـ پرداخت هديه ازدواج به اولاد ذکور خانواده‌هاي تحت حمايت 3ـ معرفي زوجين به بانکهاي عامل براي دريافت وام ازدواج 4ـ برگزاري کلاسهاي آموزش و مشاوره قبل از ازدواج 5ـ اهداي جهيزيه به بانوان تحت حمايت زير 50 سال که اقدام به ازدواج مجدد مي‌نمايند 6ـ اهداي جهيزيه موردي به نيازمندان، بوده است. براي مثال طي سال 1392 اقلام جهيزيه تعداد 90854 زوج تهيه و مقدمات ازدواج آنان عمدتاً به صورت گروهي و به مناسبتهاي مختلف از جمله اعياد بزرگ اسلامي از طريق کميته امداد امام خميني (ره) فراهم شد.


مجلس شوراي اسلامي‌ در قانون بودجه‌ سال 94 تصويب کرد که جوانان به جاي دريافت وام سه ميليون توماني قرض الحسنه ازدواج از تسهيلات 10 ميليون توماني براي لوازم منزل و جهيزيه در قالب فروش اقساطي استفاده کنند. طبق اين مصوبه، توليدکنندگان با تعيين نرخ سود و مدت زمان بازپرداخت براي فروش محصولات خود به طور اقساطي، اقدام به فروش مي‌کنند. بانک‌ها نيز وظيفه دارند وثايق و ضمانت‌هاي لازم را از متقاضي دريافت کنند و خدمات بانکي را در اين راستا ارائه دهند. در نتيجه فروشنده از دريافت اقساط خود مطمئن است و بانک نيز در ازاي ارائه اين خدمات، کارمزد خود را دريافت مي‌کند، اما اين اعطاي وام با اگرها و شرايط و ضوابط سختي همراه بوده که گويي به تازگي مرتفع شده است. اين خدمات بانکي به دليل اينکه حمايتي از توليد ملي است مثبت ارزيابي مي‌شود؛ با اين حال شرايطي که اين وام دارد مي‌توان از آن به عنوان تسهيلاتي بهينه در حمايت از ازدواج جوانان نام برد و بايد گفت که چنين سياستي، جوانان را به ازدواج ترغيب مي‌کند. جواناني که مهم‌ترين موانع ازدواج‌شان، تامين سرمايه اوليه براي هزينه‌هاي سرسام‌آور ازدواج از جمله تهيه مسکن است، با خريد اقساطي لوازم منزل به اندازه 10 ميليون و با نرخ‌هاي بالا حمايت نمي‌شوند. شايد بتوان گفت اين تنها مورد حمايتي دولت از ازدواج جوانان بوده است که تا به امروز تازه دامادها و تازه عروسان به آن دست پيدا کرده اند.


در زمينه تهيه جهيزيه که از نظر ما ايرانيان داراي بار معنوي و اجر اخروي بسيار زيادي است، هستند گروه هاي مختلفي که آستين هاي مهربان همت را بالا زده و به صورت خودجوش، انفرادي يا سازمان يافته به تهيه و هديه کردن جهيزيه به نوعروسان اقدام مي کنند. در اين زمينه پايگاه هاي بسيج در اعياد و مناسبت هاي مختلف از پيشتازان اين عرصه هستند و در کنار آن مؤسسات خيريه قرار دارند. به عنوان نمونه بر اساس گفته نرگس صفر بيرانوند مدير موسسه آبشار عاطفه ها در لرستان، اين موسسه خيريه داراي بيش از 200 شعبه در کشور و 9 شعبه در لرستان است. وي با اشاره به اينکه آبشار عاطفه ها با هدف خدمت رساني به خانواده هاي نيازمند، ايتام، تامين جهيزيه براي نوعروسان تشکيل شده است، افزود: نهاد خيريه آبشار عاطفه ها هر ساله حدود هشت هزار و 888 سري جهيزيه طي سه مرحله به نوعروسان نيازمند در سراسر کشور اهدا مي کند.


مدير موسسه آبشار عاطفه ها در لرستان با اشاره به اينکه در حال حاضر 400 نوعروس لرستاني در صف دريافت جهيزيه از موسسه آبشار عاطفه ها هستند، گفت: به عنوان مثال، امروز به 50 نوعروس لرستاني به صورت نمادين حواله جهيزيه از سوي خدام حرم امام رضا (ع) داده خواهد شد. بيرانوند بيان داشت: سال گذشته از طريق موسسه خيريه آبشار عاطفه ها در استان بيش از هفت هزار نفر از نيازمندان براي گرفتن خدمات درماني و آزمايش هاي پزشکي به بيمارستان ها ارجاع داده شدند. وي يادآور شد: شعبه خرم آباد موسسه آبشار عاطفه ها با جمع آوري بالغ بر 672 ميليون تومان، سال گذشته از ميان تمامي شعب اين موسسه در سراسر کشور رتبه سوم را کسب کرد. بيرانوند گفت: مبلغ کمک جهيزيه به هر نوعروس حدود سه ميليون تومان بوده است.


در کنار اين مؤسسات که به صورت سنتي اقدام به تهيه جهيزيه مي کنند، هستند گروه هايي که از فضاي مجازي و محصولات آن براي امر خير و پسنديده تهيه جهيزيه استفاده مي کنند. يکي از اين اقدامات، اجراي طرح آينه و شمعدان است که بنا بر گفته عليرضا نائيني دبير اجرايي آن، دختران عقد کرده تحت پوشش کميته امداد 6 ماه در صف دريافت جهيزيه هستند و بضاعت کافي براي آغاز زندگي را ندارند و شروع زندگي آنها متوقف شده فقط به دليل اينکه اين دختران توانايي تهيه جهيزيه را ندارند. اين مسئله بسيار مهمي است و کميته امداد هم هر ساله قدم هاي بزرگي در اين مسير برمي دارد اما در بخش هاي مختلف با محدوديت هاي بسياري هم همراه است. نائيني ادامه مي دهد: ما به اين طرح به عنوان يک طرح و فراخوان ملي مي نگريم و مردم را متوجه اين مسئله مي کنيم که 75 هزار نوعروس، محتاج جهيزيه حداقلي هستند و شروع زندگي آنان به تاخير افتاده است، تا مردم هم کمک هاي خير خود را براي اين دختران انجام دهند. وي مي افزايد: اجراي اين طرح به معني يک فضا سازي رسانه اي تحت حمايت هاي نقدي مردمي است. هدف اين نيست که همه کمک هاي نقدي مردم از طريق روش هاي موجود در طرح آينه و شمعدان به ستاد مرکزي منتقل شود. لذا در تمام شهرها و روستاهايي که اين طرح را اجرا کرده ايم اگر مسجدي تحت عنوان طرح ما پولي را از سوي مردم جمع آوري کرد و خودش در همان محل کسي را مستحق کمک دانست بايد همان جا آن کمک ها را هزينه کند. در واقع ما مي خواهيم گفتماني شکل بگيرد و حمايت هاي اجتماعي در زمينه ازدواج تقويت شود.


با توجه به موقعيت اقتصادي و وضعيت معيشتي بخش قابل توجهي از مردم کشورمان، اگر بخواهيم سنت زيباي ازدواج و فرزندآوري در سن خوب انجام شود، بايد همه ما آستين هاي مهرباني و خيرخواهي را بالا زده و به اندازه توان مادي خود وارد عرصه فرهنگ ازدواج آسان شويم. انسان خيّر حتما ثروتمند نيست بلکه مي توان حتي با کمک اندک نيز نيازمندان را شاد کرد. اگر ما مي خواهيم همنوعمان در عين نياز، کرامت انساني شان حفظ شود بايد سازمان هاي مردم نهاد و خيريه را ياري دهيم.

به اشتراک بگذارید: