جذابیت آداب و رسوم عروسی در استان‌های ایران

اگر خیلی خوش اقبال باشید، اگر خیلی خیلی خوش اقبال باشید، شاید در سفرهای نوروزی امسال به استان‌های گوناگون، این افتخار را داشته باشید در یک مجلس عروسی محلی ـ که برگزارکنندگانش هنوز اجازه نداده‌اند غبار زمان، آداب و رسوم کهن شان را محو کند ـ شرکت کنید در این صورت مطمئن باشید که این جشن، خاطره انگیزترین جشن زندگی تان می‌شود؛ جشنی که به احتمال قوی، پیش از آن هرگز مانندش را ندیده‌اید.








به گزارش دوشیزه به نقل از جام جم ؛ نکند حرف‌مان را باور نکنید و دعوت به مراسم پایکوبی در عروسی محلی را نپذیرید؟! ما برای اثبات جذابیت آداب و رسوم عروسی در استان‌های مختلف، بخش‌هایی جالب از مراسم عروسی در هفت استان کشور را به اختصار در این گزارش روایت کرده ایم به این امید که با ما هم عقیده شوید و بپذیرید شرکت در عروسی‌های محلی هر استان، یعنی فرصتی برای ساختن خاطره‌ای شیرین و ماندگار که هر وقت در ذهن‌تان زنده شود لبخند روی لب‌هایتان می‌نشاند.

این که چرا از میان 33 استان کشور فقط به ذکر مراسم در 7 استان بسنده کرده‌ایم 2 دلیل دارد، دلیل اول این است که فضای کافی برای توضیح درباره مراسم عروسی مفصل در بسیاری از استان‌ها را در این شماره نداشتیم و در نتیجه به نیت هفت‌سین، مراسم 7 استان را برای روایت برگزیدیم و دلیل دوم، شاید کم حرفی اهالی برخی استان‌های دیگر است که درباره آداب و رسوم شان کمتر توضیح داده‌اند.

شما هم دلتان می‌خواهد از مراسم عروسی در محل زندگیتان بنویسیم؟ درنگ نکنید، همین حالا قلم و کاغذ را بردارید و از مراسم عروسی در شهر یا روستایتان برای مان بنویسید.

آذربایجان شرقی: دخترک کاسه به سر
ازدواج آذری‌ها از زمان خواستگاری شان پر ماجراست. در آذربایجان شرقی پس از آن که خانواده دختر موافقت‌شان را درباره ازدواج او با پسر مورد علاقه اش اعلام می‌کنند یکی از بزرگان خانواده، کله‌قندی را می‌شکند و هرکس سر این کله قند را به مادر عروس بدهد مژدگانی می‌گیرد.

آذری‌ها در مراسم عقد کنان، بالای سر عروس و داماد پارچه‌ای سپید می‌گیرند و روی آن قند می‌سابند به این امید که در طول زندگی شادی و خوشبختی بر سر زوج جوان ببارد.

اگر شب چهارشنبه سوری در یکی از روستاهای آذربایجان شرقی باشید و ببینید از بام خانه‌ای، شالی زیبا آویزان است چه فکری می‌کنید؟ به شال دست نزنید! این شال، از آن عروسی است که روی پشت بام پنهان شده است و چشم انتظار است خانواده داماد، هدیه‌هایی را به آن شال گره بزنند.

یک سوال دیگر، ممکن است جایی عروسی آذری‌ها برگزار شود و خبری از عاشیق‌ها نباشد؟! نوای دل انگیز عاشیق‌ها بخش غیرقابل حذف عروسی آذری‌هاست. ببینم، چیزی درباره کاسه روی سر عروس آذری‌ها شنیده‌اید؟

در برخی از فیلم‌های آذری قدیمی شاید این مراسم را دیده باشید که روی سر عروسی نشسته بر صندلی، کاسه‌ای می‌گذارند و مهمانان به رسم هدیه داخل آن پول می‌اندازند.

امکان دارد یکی از همراهان عروس در زمانی مناسب این کاسه را بر دارد و فرار کند در این صورت بقیه باید او را بگیرند و به او مژدگانی بدهند تا راضی شود و کاسه پر پول را پس بدهد. گرچه ما تصمیم داشتیم در این بخش از عروسی‌های آذربایجان شرقی حرف بزنیم اما دل مان نمی‌آید این نکته را درباره عروسی آذری‌ها و کردهای روستاهای آذربایجان غربی نگوییم که برادر داماد در این مراسم باید شالی سرخ را سه بار از بالای سر یا زیر پاهای عروس رد کند و بعد آن را دور کمر عروس گره بزند و برایش آرزوی هفت پسر قد و نیم قد و یک دختر کند! گاهی هم لای همین شال پولی به رسم هدیه گذاشته می‌شود.

لرستان: سر جهازی یعنی این!
سال‌ها پیش وقتی در لرستان عروسی بود صدای ساز و دهل و کمانچه و ضرب تا هفت شبانه روز به گوش می‌رسید و مردانی دستمال به دست رقص‌های دو پا، سه پا و شونه شکی می‌کردند، این مراسم با گذشت زمان به 3 شبانه‌روز و هم‌اکنون در بیشتر خانواده‌های لر، به یک شب رسیده است.

آقایانی که این مطلب را می‌خوانند و قرار است داماد لرها شوند باید حتما به خاطر بسپارند که یک روز پیش از عروسی باید اجناسی مانند قند و برنج و چای و چند راس گوسفند را که معمولا دور گردن‌شان پارچه‌های رنگی بسته اند با گروهی از نوازندگان راهی خانه عروس کنند.

صبح روز عروسی هم یادتان باشد به خانه پدر زن بروید و دستش را به نشانه ادای احترام ببوسید. نگران صبحانه فردای عروسی یا وعده‌های غذایی سه روز پس از مراسم هم نباشید، خانواده عروس آنها را تامین می‌کنند.

اگر صبح روز عروسی زنگ خانه را زدند حتما در را باز کنید تا با یک سینی بزرگ حاوی کله قند، شاخه نبات، لباس و مقداری پول از طرف خانواده عروس روبه رو شوید. مژدگانی کسی که سینی را آورده است، یادتان نرود.

در عشایر لرستان خانواده عروس از ترس دلتنگ شدن دخترک شان، یکی از آشناها را همراه او به عنوان سرجهازی می‌فرستند و خانواده داماد باید به او هدایایی تقدیم کنند. اصطلاح سرجهازی بودن هم از همین ماجرا گرفته شده است.

گیلان: نهالی در باغچه، نارنجی در دست
در برخی روستاهای گیلان رسم است پسری که دختر خانواده‌ای را می‌خواهد، چند بار صبح زود با داس سرشاخه‌های درختان را قطع می‌کند تا خوراک گاوهای خانواده دختر محبوبش را در چراگاه تامین کند و به پدر او با زبان بی‌زبانی بفهماند که خاطر خواه دخترش شده است.

دختر و پسر گیلانی از دوره نامزدی یار و یاور خانواده یکدیگر می‌شوند.

پسر، عصای دست پدرزن در شالیزار و باغ می‌شود و دختر کمک دست مادر شوهر در خانه و آشپزخانه و مزرعه.

عروسی در گیلان بر پایه اتحاد است و خانواده عروس و داماد برای اثبات این همبستگی بیشتر کارهای عروسی را از فراهم کردن هیمه برای برپایی آتش تا پاک کردن برنج و سبزی عروسی با هم انجام می‌دهند.

در مراسم حنابندان پیش از عروسی، داماد باید یک سیب سرخ یا نارنج را به عنوان نمادی از برکت یا تکه‌ای قند را به عنوان نمادی از شیرینی زندگی به سوی عروسش پرتاب کند و عروس در طول مراسم ازدواج، نهالی را به نشانه صفا و صمیمیت و زایش در زندگی مشترک از خانه پدر به خانه همسرش می‌برد تا با هم در باغچه بکارند.

قزوین: سیب سرخ را بگیر
شما هم شنیده‌اید که سال‌ها پیش در قزوین وقتی مردی می‌خواست به خواستگاری دختری برود، پدر عروس با دست روی شانه او می‌کوبید و بلند شدن خاک از سر شانه خواستگار جوان نشانه زحمتکش بودن او به شمار می‌رفت و امتیازی مثبت برایش محسوب می‌شد؟

گرچه امروز، این رسم به دست فراموشی سپرده شده است اما هنوز هم رسومی کهن باقی مانده اند؛ یکی از این رسوم آستانه بوسی است که طی آن داماد و دو ساقدوش به خانه عروس می‌روند اما در آستانه در می‌مانند تا زمانی که خانواده عروس گوسفندی جلوی پایشان قربانی کنند و سپس داماد برای ادای احترام چارچوب در را می‌بوسد.

لابد در فیلم‌های خارجی دیده‌اید که عروس پشت به جمعیت می‌ایستد و دسته گلی را به سوی جمعیت پرتاب می‌کند، چیزی شبیه همین رسم در قزوین هم وجود دارد با این تفاوت که در این مراسم، داماد سیبی سرخ را پرتاب می‌کند و قزوینی‌ها معتقدند هرکس آن را بگیرد بختش برای ازدواج بعدی بیشتر است.

داماد قزوینی‌ها گاهی باید از پشت بام هم، روی سر عروس شکلات و پول بریزد و عروس نیز پیش از ورود به خانه داماد، ظرفی چینی را می‌شکند و مادرشوهرش به او عسل و روغن طبیعی می‌دهد تا نشان دهد که قرار است در کنار عروسش سال‌ها در صلح زندگی کنند.

در بعضی از خانواده‌های قزوینی رسم است پسربچه‌ای در غروب روز عروسی، شال کمر عروس را می‌بندد و می‌خواند که «هفت تا پسر، یکی دختر» تا به این ترتیب برای پسر شدن اولین فرزند عروس دعا کرده باشد.

بوشهر: عروس و دامادی با شست پای گره زده
دختری که عروس بوشهری‌ها می‌شود پس از برگزاری عقد، باید تا مدتی از چشم داماد پنهان شود و پس از چند بار که داماد به هوای دیدار او به خانه اش سر زد، خودش را نشان دهد. احتمالا بوشهری‌ها هم به این نتیجه رسیده‌اند که دوری، شوق دیدار را بیشتر می‌کند.

البته دختر خانم پیش از مراسم عروسی تن‌پوش‌هایی از جنس ابریشم و ظروفی پر از شیرینی از سوی خانواده داماد دریافت می‌کند و روز پیش از مراسم نیز، ظرف‌هایی پر از شیرینی از طرف خانواده داماد به خانه‌اش فرستاده می‌شود و همراه آنها، نوازندگانی نیز مهمان خانه عروس می‌شوند و به یمن ازدواجش می‌نوازند. حتما می‌دانید که حنابندان هم جزء جدانشدنی بیشتر عروسی‌های جنوبی هاست.

اگر کسی برایتان تعریف کرد که پیش از عروسی شست پای او و همسرش را با نخ یا پارچه‌ای رنگی به هم گره زده‌اند، یعنی این که او از خانواده‌ای بوشهری و معتقد به آداب و رسوم است.

فارس: جامی از گلاب کنار حجله
در مراسم عروسی شیرازی ها، خانواده داماد آیینه‌ای بزرگ را مقابل صورت عروس می‌گیرند و آرام آرام به سمت خانه داماد حرکت می‌کنند. وای به روزی که آیینه به دلیلی بشکند؛ چرا که این اتفاق، نمادی از بدبخت شدن عروس در آینده است!

پس از مراسم یکی از بزرگان خانواده آنها را دست به دست هم می‌دهد؛ فکر می‌کنید این کار مهارت نمی‌خواهد؟ اشتباه می‌کنید! کسی که عروس و داماد را دست به دست می‌دهد باید مراقب باشد که دست داماد حتما روی دست عروس قرار بگیرد.

جام گلاب، برای این است که عروس و داماد انگشت‌های کوچک‌شان را داخل آن بشویند و هرکدام چند سکه در آن بیندازند. این گلاب پس از پایان مراسم عروسی، پای درختی سبز ریخته می‌شود.

سیستان و بلوچستان: هر قدم یک هدیه، هر قدم یک شعر
مراسم عروسی سیستان و بلوچستانی‌ها پر از ترانه‌های محلی است که زنان خانواده داماد و عروس برای هم یا در وصف مراسم می‌خوانند. در شب پیش از عروسی، در مراسم حنابندان، آشنایان عروس درهای خانه را می‌بندند تا به ظاهر نگذارند خانواده داماد، عروس را زودتر از موعد با خود ببرند.

خانواده داماد هم در این مراسم با خواندن شعرهایی چشم روشنی‌هایی را که برای عروس شان آورده‌اند به رخ می‌کشند و اصرار می‌کنند دخترک را با خود ببرند و خانواده عروس به زبان شعر پاسخ می‌دهند که برآوردن این خواسته ممکن نیست. اما وقتی خانواده داماد، نام پسرشان را بر زبان می‌آورند، خانواده عروس در را باز می‌کنند و به این ترتیب داماد وارد خانه می‌شود.

آقایانی که می‌خواهند داماد سیستان و بلوچستانی‌ها شوند باید بدانند که در مراسم عروسی آن ها، داماد هم باید حنا بگذارد وشب پیش از عروسی را در خانه پدرزن بگذراند تا از صبح مهمان‌ها بیایند و مراسم آغاز شود. زیباترین بخش عروسی، مراسم عروس کشان است که در آن پدر عروس یا برادر بزرگترش او را به رفتن ترغیب می‌کند و عروس مسیری را به سمت خانه جدید طی می‌کند که در طول آن هدیه‌هایش را دریافت می‌کند.

به اشتراک بگذارید: